Hiç bilmeyenler için PC parçalarını tanıtmaya devam ediyor. Hatırlarsanız bu zamana kadar sizlere anakart, işlemci ve RAM parçalarının ne olduğunu ve ne işe yaradığını anlattık. Bu serinin yeni içeriğinde ekran kartı nedir ve ne işe yarar bunlara değineceğiz.
İçindekiler
Bilgisayarınızda yer alan her bir donanım aslında kritik öneme sahip. Kimisi tüm organizasyonu yöneten bir yapıya sahipken kimisi yapılan işlemleri hafızaya alıyor kimisi de sürekli hesaplamalar yapıyor. Ekran kartı da aslında size görüntülerin aktarılmasıyla alaklı işlemler yapıyor. Fakat bu kadar kısa anlatılacak bir şekilde değil. Daha detaylı işlemler ile görüntüleri belirli kalitelerde ve hızda bize aktarıyor. Şimdi bunları nasıl yaptığını sizlere aktaracağız. Ama meraklanmayın, bunu oldukça basit bir anlatım ile yapacağız.
Ekran Kartı Nedir?
Ekran kartı az önce de bahsettiğimiz üzere bilgisayar ekranına görüntü aktaran bir görevi üstleniyor aslında. Bunu yapması içinde kendi bünyesinde bulunan bir işlemciden yararlanıyor. Graphics Processing Unit yani grafik işlem birimi olarak biliniyor. Kısaca GPU olarak geçmektedir. CPU ile karıştırmayın, CPU daha önceden de siz aktardığımız üzere bilgisayarın işlemcisine verilen isim. Her ne kadar farklı iki birim olsa da aslında temelde yaptıkları aynı. CPU genel olarak tüm bilgisayarın işlemlerini yaparken GPU ise sadece ekran kartı üzerinden işlem yapıyor.
Ekran kartı üzerinde bulunan GPU oldukça güçlü bir hesaplama becerisine sahip. Bu yağmış olduğu hesaplamalar sonucunda ortaya çıkan verileri ekrana aktarıyor ve biz de sistemde kullandığımız monitörde bu işlemlerin sonucunda ortaya çıkan görüntüleri görüyoruz.
Ekran Kartı Türleri
Ekran kartı nedir sorusuna yanıt verdikten sonra sıra geldi ekran kartlarının türünü öğrenmeye. Ekran kartları aslında iki farklı şekilde karşımıza çıkıyor. Bunlardan birisi standart sistemlerde gördüğümüz, anakart üzerine takılan fiziksel bir ekran kartı. Buna kısaca harici ekran kartı diyoruz. Bir diğeri ise genelde daha düşük sistemlerde karşımıza çıkan dahili ekran kartları. Şimdi bunların arasındaki farkları inceleyelim.
Harici Ekran Kartı Nedir?
Harici ekran kartları bilgisayarınızda bulunan anakart üzerine monte edilen ekran kartlarıdır. Dahili ekran kartlarına göre çok daha yüksek performansa sahiptir. Teknolojinin gelişmesi ile beraber boyutları da giderek büyümeye başladı diyebiliriz. Çünkü üzerinde bir soğutma sistemine sahip. Soğutma işlemi için de eskiden tek bir fan yeterli olurken artık günümüzde 2 hatta 3 fana sahip ekran kartları da görülmektedir.
Harici ekran kartlarının içerisinde kendilerine ait RAM bellek bulunmaktadır. Bunu da genelde 4 GB, 6 GB, 8 GB gibi farklı değerlerle görebilirsiniz. Fakat bu değerlerin yüksek olması ekran kartının çok iyi olduğu anlamına gelmez. Ekran Kartı Alınırken Nelere Dikkat Edilmeli? isimli içeriğimizde bunlardan detaylıca bahsettik. Fakat yine de kısaca değinelim. Ekran kartında bulunan RAM değeri aslında video RAM, yani VRAM olarak geçer. Tabi ki yüksek kapasitede olması iyi. Fakat tek başına yetersiz. Bununla beraber bit değerinin de yüksek olması gerekiyor.
Dahili Ekran Kartı Nedir?
Harici ekran kartının yanı sıra bir de dahili ekran kartı karşımıza çıkıyor. Bu ekran kartı ise aslında fiziksel olarak karşımıza çıkmıyor. Genelde düşük kapasiteli sistemlerde ekran kartı maliyetten kısmak adına kullanılmıyor. Böyle bir durum söz konusu olduğunda da bilgisayarınız kendi üzerinde bulunan RAM belleklerden faydalanıyor.
Zaten bilgisayarınızda bulunan RAM belleklerin işlem yükü fazlayken bir de ekran kartı için ayrı bir görev üstlenmesi tabi ki bilgisayarınızın maksimum performansta çalışmasını olumsuz yönde etkiliyor. Şöyle ki örneğin elinizde 1 litre su var ve bunu eşit bir şekilde 4 bardağa bölmeniz gerekiyor. Fakat daha sonrasında size bir bardak daha uzatılıyor ve o sudan yine eşit miktarda bu bardağa da doldurmanız isteniyor. Haliyle bardak başına 250 ml. su düşecekken 200 ml. su düşüyor. Yani diğer bardaklara boşaltılan su miktarı düşüyor. İşte bilgisayarınızda harici ekran kartı varsa yeni bir bardak gibi olmuyor. Fakat dahili ekran kartı varsa o zaman 5. bardak olarak karşımıza çıkıyor.
Dahili ekran kartlarının olduğu bilgisayarlar genelde günlük kullanıma yöneliktir. Daha çok dizi & film izleme, ofis programlarını kullanma, internette dolaşma gibi basit düzeyde işlemler için tasarlanmıştır. Eğer ki oyun bilgisayarı kurmayı düşünüyorsanız bu seçenekten uzak durmanız gerekiyor.
İyi Bir Ekran Kartının Özellikleri Nasıl Olmalı?
Ekran kartı nedir sorusuna detaylı bir yanıt bulduğumuza göre şimdi iyi bir ekran kartının özelliklerine geçebiliriz. Aslında bu soruya yanıt vermek oldukça güç. Çünkü teknoloji her geçen gün gelişiyor ve yepyeni özellikler karşımıza çıkıyor. Örneğin bundan birkaç yıl öncesine kadar RTX adında bir teknoloji piyasada yoktu. Tüm ekran kartları standart bir göreve sahipti. Fakat RTX ekran kartlarının hayatımıza girmesi ile beraber artık yansımaları da işleyen, bize aktaran ekran kartları meydana çıktı. Standart ekran kartlarına göre çok daha güçlü olduklarını söyleyebiliriz.
Ekran kartı satın almak isteyenler tabi ki bütçeleri doğrultusunda en iyi ekran kartını seçemeye çalışıyor. Bu gibi durumlarda bazen bilmedikleri özelliklere çok fazla para ödeyebiliyorlar. Bunu ortadan kaldırabilmek için bazı noktalara dikkat etmeniz gerekiyor.
Peki iyi bir ekran kartı özellikleri nedir? Öncelikle az önce bahsettiğimiz gibi yüksek VRAM kapasitesine sahip olmalı. Fakat bu tek başına yetmiyor. Bir de karşımıza bit değeri çıkıyor. 128 bit, 192 bit, 256 bit gibi değerler göreceksiniz. Bu bit değeri de ne kadar çok ise o kadar iyi olur. Bunun yanı sıra ekran kartının soğutulması da önemli. Çünkü ekran kartı ısındıkça çalışma verimi azalacaktır. O nedenle iyi bir ekran kartının soğutma sisteminin de kendisi kadar iyi olması gerekir.
Bunların haricinde aslında birkaç nokta daha var. Fakat tüm detaylarını öğrenmek istiyorsanız burayı tıklayarak Ekran Kartı Alırken Nelere Dikkat Edilmeli? isimli içeriğimize gidebilir ve daha fazla bilgi sahibi olabilirsiniz.
Ekran Kartına Bakım Yapılır mı?
Ekran kartları yapısı itibariyle aslında bakıma açık olan parçalardan birisi. Her ne kadar kapalı bir kutu gibi gözükse de öyle değil. Peki ekran kartının bakımını nasıl yapabilirsiniz?
Öncelikle ekran kartlarının üzerinde bulunan fanlar zamanla toz tutmaya başlar. Bu fanları küçük bir fırça yardımıyla tozlardan arındırabilirsiniz. Fakat bu fanların hemen arkasında genelde baktığınız zaman görebileceğiniz metal ızgaralar olur. Bu bölgelerde de tozlar birikebiliyor. O kısmı da temizlemek için ekran kartının üzerindeki plakayı çıkarmanız gerekiyor. Bir tornavida yardımı ile rahatlıkla çıkarabilir ve fırça ile temizliğe devam edebilirsiniz. Fakat ekran kartını suya tutmayın, yıkamayın ve ıslak bir bez ile silmeyin. Yapacağınız işlemlerin tamamen kuru olması gerekiyor.
Bunun yanı sıra belirli aralıklarla işlemcilerde olduğu gibi termal macunlarını yenilemek gerekiyor. yine plakayı çıkardığınız zaman ekran kartınızın işlemcisini görebilirsiniz. Oraya çok fazla olmayacak şekilde termal macun sürebilirsiniz.
Fakat bu konuda hiç tecrübeniz yoksa, “Ben bu işlerden anlamam” diyorsanız en temizi bir bilenden yardım almak ya da garantisi devam ediyorsa servise göndermek. Ama öyle ya da böyle bu temizliğin senede en az bir defa yapılması gerekiyor. Özellikle tozlar farın pervanelerine yapışıyor ve iyi bir şekilde dönmesine engel oluyor. Hal böyle olunca ekran kartı daha çabuk ısınıyor ve maksimum performans ile çalışamıyor.
Ekran Kartı Güncellemeleri Çok Önemli
Bilgisayarınızda bulunan birçok programın yanı sıra bazı donanım parçaları da kullandıkları yazılımlar aracılığı ile belirli dönemlerde güncelleme almaktadır. Bu güncellemelerin amacı sahip olduğunuz parçayı günümüz şartlarında maksimum bir şekilde verim alarak kullanmanız. Bunun için de ekran kartına ait olan güncellemeleri mutlaka yapmalısınız.
Ekran kartınız AMD ya da Nvidia tabanlı olsun, hiç fark etmez. Kullandığınız ekran kartı hangisi ise mutlaka bir yazılıma sahiptir. Bu yazılımı bilgisayarınıza kurmanız çok önemli. Çünkü ekran kartları bu yazılımlar aracılığı ile güncelleme alıyor. Bu sayede de özellikle oynadığınız oyunlarda maksimum performans alabiliyorsunuz.
Sonuç Olarak
Buraya kadar sizlere ekran kartı nedir, nasıl çalışır gibi sorulara yanıt vermeye çalıştık. Özellikle oyuncular için ekran kartı oldukça kritik bir parça. Bu parçayı maksimum kapasitede de kullanmak çok önemli. Hatta günümüzde ekran kartları özellikle ülkemizde çok pahalı olmaya başladı. Şu anda bir ekran kartı almayı düşünüyorsanız almadan önce çok iyi bir araştırma yapmalısınız. Hangi özelliklere sahip, size ne gibi faydası var, nasıl şartlar altında çalışıyor? Bu gibi sorulara mutlaka sizi tatmin edecek yanıtlar bulmalısınız. Çünkü bir ekran kartı aldıktan sonra uzun süre boyunca bu ekran kartı ile devam etmek zorunda kalabilirsiniz.
Aslında ekran kartının bakımının nasıl olduğundan da bu nedenle bahsettik. Çünkü elinizde zaten bir ekran kartı varsa ona sıkı sıkı sarılmanız gerekiyor. Bundan 5-6 yıl önce piyasaya çıkmış olan ekran kartlarını şu anda piyasada 3.000 TL bandında anca bulabiliyoruz. O nedenle elinizde bulunan ekran kartına çok iyi bakın, bakımını yapın, onu pamuklara sarın.
Eğer ki ekran kartınız yoksa ve iyi oyunlar oynamak istiyorsanız da üzülmeyin. Çünkü GeForce Now gibi teknolojiler sayesinde artık ekran kartı almaktan da kurtuluyoruz. Kim bilir, belki ilerleyen zamanlarda ekran kartlarını tamamen hayatımızdan çıkarabiliriz. Ama şu an için bizimle kalacakları kesin.
Peki siz ekran kartları hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce en iyi ekran kartı hangisi? Ya da siz hangi model ekran kartını kullanıyorsunuz? Yorumlar kısmında bizimle paylaşabilirsiniz.
