İşlemci Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir? 2023

Yeni bir bilgisayar mı topluyorsunuz? Yoksa işlemcinizi mi değiştirmeye karar verdiniz? Bilgisayarın beynini oluşturan bu parçayı astın almadan önce dikkat etmeniz gereken çok önemli noktalar var. İşlemci Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir? isimli içeriğimizi tam da bunun için hazırladık.

Hatırlarsanız daha önce de sizlere “Anakart Alırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?” içeriğimiz ile faydalı olmaya çalışmıştık. Şimdi bunu işlemci için yapıyoruz. Bu arada işlemci almaya karar verdiyseniz fakat bilgisayar işlemcileri hakkında çok fazla bir bilginiz yoksa o zaman sizi önce “Bilgisayarda İşlemci Nedir?” isimli içeriğimizi okumaya davet ediyoruz. Çünkü bir parçayı satın almadan önce onu çok iyi tanımanız gerekiyor. Zaten birazdan burada okuyacaklarınız da bununla ilgili.

Piyasayı iki işlemci üreticisi marka domine etmiş durumda. Fakat hangi marka olursa olsun temelde işlemci alırken dikkat edilmesi gerekenler aynı. O nedenle “Ben anlamam bu işlerden” demeyin, kendinize güvenin. Sizinle paylaşacağımız bilgilerden sonra kendiniz rahatlıkla bir işlemci satın alabilecek kadar bilgi sahibi olacaksınız.

Her Şeyde Olduğu Gibi Yine İhtiyaçlar İlk Sırada

Evet, bugün işlemciler dahil hangi parçayı satın almak isterseniz isteyin önce ihtiyaçlarınızı belirlemeniz gerekiyor. İş amaçlı bir kullanım mı olacak yoksa oyun amaçlı mı? Ya da sadece günlük kullanım amacıyla bir bilgisayar topluyorsunuz ve işlemciye ihtiyacınız var. Hangisi olursa olsun tercihinizi ona göre belirlemeniz gerekir.

Örneğin günlük kullanım amacıyla bir bilgisayar topluyorsanız o zaman oyun amaçlı ya da iş amaçlı üretilmiş işlemcilere para ödemenize gerek yok. Çünkü artık günümüzde hem oyun hem de iş amaçlı üretilen işlemciler ağır yüklerin altına girebilmektedir. Haliyle bu da ürünlerin satış etiketlerine yansımaktadır.

Bir de bunun tam tersini düşünelim. Örneğin AAA kaliteli oyunları rahat bir şekilde oynamak istiyorsunuz. İşlemcilere göz atarken gözünüz düşük kapasiteli ve ucuz işlemcilere kaydı. Eğer bu işlemciyi satın alırsanız o zaman oynadığınız oyunlardan tat alamazsınız. Çünkü işlemciniz o yükün altına giremeyecek kadar yetersiz kalacak.

Bu nedenle işlemci satın alırken dikkat edilmesi gerekenler listesinin ilk sırasında ihtiyaçlar bulunuyor. İhtiyaçlarınıza yönelik doğru işlemcileri tercih etmek sizi yarı yolda bırakmaz.

İşlemci Hızı

Bilgisayarda İşlemci (CPU) Nedir? Ne İşe Yarar? isimli içeriğimizde aslında bundan uzun uzun bahsetmiştik. İşlemci hızı işlemcinizin saniye başına yaptığı işlem kapasitesini gösterir. Bunu genelde 2.4 GHz, 3.2 GHz gibi farklı değerlerde görebilirsiniz. Günümüzde artık gigahertz değerinde işlemciler kullanılmaktadır. O nedenle alacağınız işlemcinin “xx GHz” değerinde olmasına dikkat edin. Çünkü bazı internet sitelerinde hala daha “xx MHz” değerinde işlemciler listelebiliyor.

Yine önceki içeriğimizden hatırlayacak olursak 1 hertz işlemcinin saniyede yapmış olduğu bir işleme denk geliyordu. Yani 2.4 GHz değerindeki bir işlemci (tek çekirdekli ise) saniyede 2.400.000.000 (2 Milyar 400 Milyon) işlem yapabilmektedir. Bu şekilde baktığınız zaman çokmuş gibi gözükebilir. Fakat çekirdek sayısı arttıkça bu işlem sayısının daha da arttığını görebilirsiniz. O nedenle sadece işlemci hızına odaklanmayın. Bunun yanında mutlaka çekirdek sayısına da bakın.

Çekirdek Sayısı

Aslında çekirdek sayısı tamamen işlemci hızını destekliyor diyebiliriz. Bir işlemcide bulunan çekirdek sayısı ne kadar fazla ise saniye başına yapılan işlem sayısı da o kadar çok artacaktır. Az önce tek çekirdekli 2.4 GHz hızına sahip bir işlemcinin saniyede 2 milyar 400 milyon işlem yaptığını söylemiştik. Şimdi aynı hıza sahip fakat 8 çekirdekli bir işlemciye bakalım. O zaman her çekirdek tek başına 2 milyar 400 milyon işlem yapacaktır. Yani 8 çekirdeğin 1 saniyede yaptığı işlem sayısı 19 milyar 200 milyon işleme denk gelecektir.

Buradan anlayacağınız üzere işlemci hızını tek başına değerlendirmek çok büyük bir hata olur. Çekirdek sayısı işlemci hızına direkt etki ettiği için mutlaka kontrol edilmesi gereken bir kriter. İşlemci alırken dikkat edilmesi gerekenler listesi içerisinde belki de en önemli 3 maddeden birisi kendisi.

Bu arada günümüzde güncel olan işlemcilerin artık 2 çekirdekten çok daha fazlasını sunduğunu belirtelim. İmkanınız varsa 8 çekirdekli, imkanınız yoksa da 4 ya da 6 çekirdekli işlemcileri tercih etmeniz sizi ilerleyen zamanlarda üzmeyecektir.

Thread (İş Parçacığı)

İşlemci alırken dikkat edilmesi gerekenler listesi içerisinde daha önce size bahsetmediğimiz bir şeyi anlatmak istiyoruz. Bunun ismi thread fakat Türkçe iş parçacığı olarak geçiyor. Az önce bahsettiğimiz işlemcilerin çekirdek sayıları ile tamamen ilişkili kendisi. Çünkü işlemci üzerinde yer alan fiziksel her bir çekirdekten sanal bir çekirdek yaratılmasına dayalı bir sistem. Aslında bir çeşit klonlama diyebiliriz.

Tabi yine bir örnekle çok daha iyi anlatabiliriz. Örneğin elimizde AMD Ryzen Threadripper 3970X işlemci olduğunu düşünelim. Bu işlemcinin üzerinde 32 fiziksel çekirdek bulunuyor. Fakat Threadripper bir işlemci olduğu için kendi sayısı kadar sanal çekirdek oluşturuyor ve 32 çekirdekli olmasına rağmen 64 çekirdekli bir işlemci gücünde çalışabiliyor. Bu işlemcinin 3.7 GHz hızında çalıştığını biliyoruz. Bu da demek oluyor ki 64 çekirdekli kapasitesi ile saniye başına 236 milyar 800 milyon işlem yapabiliyor. Ne kadar çılgınca, öyle değil mi?

Eğer ki imkanlarınız el veriyorsa tabi ki bu tarz bir işlemciyi sisteminizde bulundurmanız sizi uzun yıllar garanti altına alacaktır.

İşlemci Nesilleri

Hem AMD cephesinde hem de Intel cephesinde üretilen işlemcilerin belirli nesilleri mevcut. Nedir bu nesil olayı derseniz kısaca bahsedelim. Örneğin Intel firmasının i3 işlemcileri de var i7 işlemcileri de var. Her işlemci belirli dönemlerde güncellemeye giriyor. Güncellenen işlemciler de pazardaki yerini alıyor. Intel i7 işlemci eğer ki 3. nesil ise “Intel i7 3xxx” şeklinde bir modele sahip olacaktır. i3 işlemci de 10. nesil ise o zaman o da “Intel i3 10xxx” gibi bir isim alacaktır. Buradan anlamamız gereken şu: Intel i3 işlemci 10. nesil olduğu için i7 işlemciye göre daha günceldir.

Aynı durum AMD işlemcilerde de geçerli. AMD işlemcilerde de Ryzen 1xxx, 2xxx, 3xxx gibi ibareler göreceksiniz. 1000’li seriler birinci nesil, 2000’li seriler ikinci nesil, 3000’li seriler ise üçüncü nesil olduklarını gösterir. Her iki işlemci markasında da model üzerindeki sayısı ne kadar büyükse işlemcinin o kadar güncel olduğunu belirtir.

Güncel olması neyi değiştirir? Adı üstünde, üzerinde daha çok çalışıldığı için daha güncel olduğunu gösterir. Yani performans iyileştirmeleri yapılmıştır. Bu nedenle karşınıza çıkan işlemcilerdeki nesillere dikkat edin. Eski nesil işlemciler artık çağın gerekliliklerinin dışında kaldığı için daha az performans sağlayacaktır. Bu arada genelde internette satılan hazır sistem bilgisayarlarda sadece “AMD Ryzen 5” ya da “Intel i7 işlemci” gibi detaysız bilgiler yer alır ve uygun fiyattan satılır. Bu bilgisayarları da satın almadan önce mutlaka işlemci nesillerine bir göz gezdirin.

Yonga Setleri

Anakartınızın işlemciniz ile aynı yonga setine sahip olması çok önemli. Eğer ki işlemciniz soket tipi anakartınızın yonga seti ile uyumlu değilse bu iki parçadan birisini değiştirmek zorunda kalabilirsiniz. Peki bunu nasıl anlayacaksınız? Aslında çok basit. Anakartınızın özellikleri arasında mutlaka “LGA 1151” ya da “AM4” gibi farklı ifadeler görebilirsiniz. Bu ifadeler sizin anakartınızın neyi desteklediğini göstermektedir. Aşağıya sizin için hem AMD hem de Intel için soket tiplerini, işlemci modellerini ve yonga setlerini yazacağız. Tabi bunlar belli başlı olanlar. Hepsini yazmanın imkanı yok. Fakat siz size uygun olanları bu liste içerisinde inceleyebilirsiniz.

Önbellek

Önbellek kısmı da yine işlemci alırken dikkat edilmesi gerekenler arasında yer alıyor. Peki nedir bu önbellek? Bilgisayarınızın işlemcisi yaptığı her işlem için bir emek harcıyor. Fakat sürekli olarak yaptığınız işlemleri önbelleğine atarak bunun çok daha hızlı bir şekilde yapılmasını sağlayabiliyor.

Biraz daha basit bir anlatım için ufak bir örnek verelim. Örneğin önünüzde 50 tane bardak var. Bu elli bardağın 20 tanesini en sık kullanılan bardaklar, kalan 30 tanesi ise az kullanılan bardaklar. Böyle bir durumda 50 bardağı yıkamaya başladığınızda önce sık kullanılan 20 bardağı yıkarsınız. Çünkü bu bardakların çok sık kullanıldığını bilirsiniz ve öncelik verirsiniz. Diğerlerini ise sonraya bırakırsınız. İşte buradaki 20 bardak için yapmış olduğunuz işlem aslında önbelleklemedir.

Bilgisayarınız da bu önbelleklemeyi sizin için yapar. Sık kullanılan işlemleri hafızasında tutar. İşlemcinizin önbelleği ne kadar büyük olursa o kadar fazla işlemi hafızasında tutabilir. Bu da size daha iyi bir çalışma performansı sağlar. Fakat günlük kullanım amacıyla alacağınız bir bilgisayarın önbelleklemesinin çok fazla büyük olmasına gerek yok. Önbellek kısmı daha çok iş ve oyun amaçlı kullanılan işlemcilerde geçerlidir.

TDP (Isıl Tasarım Gücü)

Bilgisayarınıza taktığınız işlemci bilgisayarınız açık olduğu sürece çalışacaktır. Çalıştıkça da belli bir sıcaklık derecesine ulaşacak. TDP de işlemcinizin ısıyı yayma kapasitesini gösterir. İşlemcinizin kullandığı güç ile ürettiği ısı oranının dengeli olması gerekir. Eğer ki TDP oranı yüksek olursa sizin için istenmeyen sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle işlemci satın alırken dikkat edilmesi gerekenler kısmında TDP oranının düşük olmasına özen gösterin.

Bu arada şunu belirtmekte fayda var, TDP oranının düşük olması gerekiyor fakat bilgisayarınızı çok fazla overclock bünyesinde çalıştırmayacaksanız o zaman bunun çok fazla bir anlamı yok. Ayrıca TDP’nin sadece işlemcilerde değil ekran kartlarında da bulunduğunu ekleyelim.

Darboğaz

Bilgisayar bilişenlerinin her biri oldukça önemlidir. Bu parçaların da birbiri ile uyumlu olması daha da önemlidir. Çünkü uyum olmazsa ortaya darboğaz denilen bir sorun çıkabilir. Bu da almış olduğunuz bileşenden yeterli verim alamamanıza neden olur. Peki nedir bu darboğaz?

Darboğaz işlemci, RAM, SSD ve ekran kartı gibi bileşenlerin arasında geçen bir uyum sorunudur. Bu parçalardan birisinin diğer parçalara göre daha yetersiz olması sisteminizin düşük performansla çalışmasına neden olacaktır. Örneğin çok iyi bir ekran kartına ve RAM kapasitesine sahipsiniz. Fakat işlemciniz bu bileşenlere göre çok daha eski bir model. Bu üçünü bir düzlem üzerine oturttuğumuz zaman sağ taraftan ekran kartı sol taraftan RAM baskı yaparken işlemci aynı baskıyı veremeyecektir. Böyle bir durumda da işlemciniz diğer parçaların performansını frenlemeye başlayacaktır.

Bu arada genelde oyun ve iş amaçlı kullanılan durumlarda performans etkilerinden bahsediyoruz. Fakat darboğaz sorunu aynı zamanda günlük kullanım amacıyla toplanan sistemleri de olumsuz olarak etkilemektedir.

Bütçe

Tabi işlemci alırken dikkat etmeniz gereken bir diğer nokta da bütçeniz. Önce ihtiyaçlarınızı belirleyin, ardından yukarıda sizin için sıralamış olduğumuz maddelere göre size uygun olan parçaları gözden geçirin. En sonunda da bütçenize en uygun parçayı seçin.

İşlemci fiyatları özelliklere göre bakılacak olursa çok geniş bir fiyat yelpazesine sahip. Bugün baktığınız zaman 250 TL’ye de işlemci bulma şansınız var (eski nesil ve eski model işlemciler), 25 bin liraya da işlemci bulma şansınız var. Bütçenizin el verdiği en iyi işlemciyi seçmeye özen gösterin. Çünkü işlemci bilgisayarınızın bir nevi beyni ve buradan asla kısmak istemezsiniz.

Sizlere aylık olarak hazırlayacağımız En İyi İşlemci Tavsiyeleri listemiz içerisinde de güncel olan en iyi özelliklere sahip ve her bütçeye hitap eden işlemcileri bulabilirsiniz.

Sonuç Olarak

Bir işlemciyi satın almadan önce mutlaka satın almak istediğiniz işlemciye ait inceleme videolarını izleyin. Bu tarz videoları YouTube üzerinden kolaylıkla bulabilirsiniz. Fakat bunu yaparken de güvenilir sayfalardan yapmaya özen gösterin. Uzman kişilerden alacağınız tavsiyeler size daha iyi yol gösterecektir.

Bunlara ek olarak bir işlemciyi satın almaya karar verdiğinizde satın almak istediğiniz yerden alışveriş yapan kullanıcıların deneyimlerini de mutlaka okuyun. Kısa sürede parça eline ulaşmış mı? Ürün deforme olmuş mu? İstenilen ürün ile gönderilen ürün aynı mı? Veya bunlara benzer sorunlarla karşılaşanlar var mı detaylıca inceleyin. Sonuçta çok kritik bir parça satın alıyorsunuz ve asla üzülmek istemezsiniz.

İşlemci satın alırken dikkat edilmesi gerekenler listesi içerisinde önemli olan bütün noktalara değindik. Bir işlemciyi satın almadan önce mutlaka yukarıdaki maddeleri gözden geçirin. Bir işlemci sırf çok ucuz diye hemen satın almayın. Önce detaylarını inceleyin. Az önce de söylemiş olduğumuz gibi her ay sizler için hazırlayacağımız En İyi İşlemci Tavsiyeleri listesini de mutlaka gözden geçirin. Kendinize uygun işlemcileri bu liste içerisinde bulabilirsiniz. Ve merak etmeyin bu liste her ay güncellenecek.