Monitör alırken nelere dikkat edilmeli konusunda değinmeden önce karşımıza neler çıkacak onları bir öğrenelim. Hatırlarsanız bilgisayar parçalarını tek tek sizlere tanıttık, her biri için de tek tek satın alma rehberleri hazırladık. Tabi ki iş sadece ekran kartı, PSU, SSD gibi kasanın içerisindeki parçalar ile bitmiyor. Bir de bilgisayar kullanımımızı doğrudan etkileyen, kasanın dışında olan parçalar var. Örneğin oyuncu koltuğu veya boş PC kasası. Monitör de bunlardan birisi. İyi bir monitör oyunlarda size ekstra performans sağlayacaktır. Peki monitör alırken nelere dikkat edilmeli biliyor musunuz? Bugün sizler için hazırladığımız satın alma rehberi sayesinde aklınızdaki bütün soru işaretleri ortadan kalkacak. Hatta aklınızda bir marka ya da model yoksa bile bu rehber sayesinde aradığınıza hızlıca ulaşabileceksiniz. Bu rehberden sonra da sizlere en iyi monitör tavsiyeleri listemizi açıklayacağız ve bu içeriğimizi de her ay güncelleyeceğiz. Şimdi hazırsanız monitör alırken nelere dikkat edilmeli hep beraber öğrenelim.
İçindekiler
IPS, VA, TN ve Diğer Paneller
Monitörlerin ekranları farklı panel türlerinden oluşuyor. Bunların her birinin kendine has özellikleri var. Tabi kullanım amacına göre tercih etmeniz gereken panel türü de değişkenlik gösteriyor. Hangi panel türü sizin için daha iyi olur bunu bilmeniz gerekiyor. Aksi takdirde olumsuz tecrübelere sahip olabilirsiniz. Bu nedenle monitör alırken nelere dikkat edilmeli konusunda önce sizlere kısa kısa bu panel türlerinden bahsedeceğiz. Bu sayede aradaki farklı net bir şekilde görebileceksiniz. Hatta görseller ile de karşılaştırmalar hazırladık. Bu görsellere dikkatli bakın, farklarını anlayacaksınız.
IPS Panel Nedir?
IPS panel en yaygın olarak kullanılan panellerden birisi. Asıl adı In-Plane Switching olarak geçiyor. IPS panele sahip olan monitörler her zaman için canlı renkler sunar, Parlaklık seviyesi yüksektir. Ve kullanıcılarına iyi bir netlik sunar. Günümüzde birçok oyuncu monitörünün de IPS panele sahip olduğunu görüyoruz. Peki bu kadar iyi yanı var, hiç mi kötü yanı yok? Tabi ki var. Kontrast değerleri konusunda çok iyi olduklarını söyleyemeyiz. Özellikleri siyahlar tam bir siyah gibi gözükmüyor. Bu durumu özellikle karanlık bir ortamda kullanıyorsanız daha net fark edebiliyorsunuz.
Oyuncular için uygun olabileceğini söyledik fakat hangi oyunlara uygun olduğunu söylemedik. Aslında IPS monitörler daha çok single player olarak takıldığınız hikaye tabanlı oyunlar için uygun diyebiliriz. Çünkü bu tarz oyunlarda yüksek grafik kalitesi ön plana çıkıyor. Eşsiz manzaralarda takılmak isterseniz IPS panel monitörler sizin için uygun olacaktır. Şimdi monitör alırken nelere dikkat edilmeli konusunda geçiyoruz VA panel türüne.
VA Panel Nedir?
VA panel monitörler son zamanlarda en çok tercih edilen modellerden birisi. Vertical Alignment yani dikey hizalama olarak geçiyor. IPS monitörlerden sonra çıktı. Aslında tabanında IPS panel teknolojisi bulunsa da biraz daha farklı. Örneğin IPS modellerde ortaya çıkan siyahların tam siyah olmama sorunu VA panellerde bulunmuyor. Çünkü kontrast değerleri daha yüksek.
Bu kadar siyah konusunda neden takıntılısınız demeyin. Fark etmeseniz bile siyah aslında beyaz ile beraber en çok karşımıza çıkan renktir. Koyu yerlerin daha net görünüme sahip olması, daha gerçekçi olması için siyahların daha koyu gözükmesi gerekiyor. Yani görüntü kalitesi için bu durum şart. Monitör alırken nelere dikkat edilmeli sorusuna verilebilecek cevaplardan sadece birisi kendisi.
Peki VA panel monitörlerin hiç kötü yanı yok mu? Olmaz olur mu hiç? Her panelin avantajı olduğu gibi dezavantajı da var. VA panellerde de dikey hizalama teknolojisi kullanıldığından dolayı doğrudan izlenmesi gerekiyor. Bu arada iki panel arasındaki farkı aşağıdaki görselden fark edebilirsiniz.
TN Panel Nedir?
Asıl adı Twisted Nematic olarak geçiyor. Oldukça ucuz maliyetlere sahip bir panel türü. Bu tarz panele sahip olan monitörler daha çok oyunculara yönelik monitörlerdir. Fakat IPS panele göre bir farkla. Hatırlarsanız IPS panelin daha çok hikaye tabanlı oyunlara uygun olduğunu söyledik. Çünkü daha çok renk performansına yönelik üretilmiş bir panel türüydü. Fakat TN panellerde durum biraz daha değişiyor.
TN panellerin mantığı aslında görüntü performansından çok tepkime süresi, yenileme hızı gibi konulardaki performansa yönelik olması. Birazdan bunlara da değineceğiz. Fakat bu performans alanlarının online oyunlara daha yatkın olduğunu söylemek gerekiyor. Yani online oyunları sıklıkla oynuyorsanız TN panel sizin için uygundur. Fakat sadece dizi, film izlemek ya da basit işlemler için tercih ediyorsanız o zaman bir kez daha düşünebilirsiniz. Çünkü her ne kadar ucuz bir maliyete sahip olsa da aşağıdaki görselden göreceğiniz üzere yan açılardan IPS panel kadar verim alamıyorsunuz. Bu da seyir zevkinizi azaltacaktır. Şimdi monitör alırken nelere dikkat edilmeli konusunda geçiyoruz daha güncel olan bir panel türüne, OLED panellere.
OLED Panel Nedir?
OLED olarak geçen panel türü ise LCD panel teknolojisine göre daha farklı. Yani VA ve TN panellerde olduğu gibi LCD teknolojisi OLED için bir taban oluşturmuyor. OLED paneller organik pikseller ile kendi ışığını yayıyor. Siyah renk konusunda oldukça usta bir teknoloji.
OLED teknolojisine sahip olan monitörler maalesef ki diğerlerine göre daha pahalı oluyor. Fakat fiyat kısmını bir kenara bırakacak olursak performans konusunda oldukça iyiler. Bir kötü yanı da IPS kadar parlak değiller. Yani siyahlar konusunda çok daha iyi performans sunmasına rağmen parlaklık konusunda çok da iyi oldukları söylenemez.
Monitör alırken nelere dikkat edilmeli konusundaki ilk başlığımız olan panel türünü tamamladık. Artık hangi panel türünün size uygun olduğuna karar verebilirsiniz. Bu da monitör satın alırken işinizi biraz daha kolaylaştıracak. Fakat monitör alırken nelere dikkat edilmeli konusu sadece bu kadarla sınırlı değil. Şimdi diğer maddeler ile devam edelim.
Çözünürlük Değerleri Nasıl Olmalı?
Malum bilgisayarlarımızın monitörleri belirli çözünürlük değerlerine sahip. Bu da önemli noktalardan birisi. Genel olarak karşımıza 1080p yani 1920×1080 çözünürlük değeri çıkıyor. Aslında halk arasında bilinen adıyla Full HD. Fakat bu teknoloji her ne kadar yaygın olarak kullanılsa da artık biraz eskimeye başladı. Bu nedenle imkanlar doğrultusunda diğer çözünürlük değerlerine sahip olan monitörlere yönelmekte fayda var. Peki bunlar nedir?
1080p’den sonra karşımıza çıkan ilk iyi değer 2K çözünürlük oluyor. 2K görüntü kalitesine sahip olması için bir monitörün 2560×1440 çözünürlüğe sahip olması gerekiyor. Bu da 1440p olarak karşımıza çıkmaktadır. Fakat malumunuz 4K diye bir teknoloji var. Bazı monitörler de 4K çözünürlüğü destekliyor. Bu da daha iyi bir görüntü kalitesi anlamına geliyor. Peki 4K görüntü kalitesi için olması gereken çözünürlük değeri kaç? 3480×2160 yani 2160p.
Fark ettiyseniz görüntü kalitesi arttıkça piksel değerleri de artıyor. Monitör üzerinde bulunan 1 inçlik kısma düşen piksel sayısı arttıkça görüntü kalitesi de artıyor. 1 inç içerisinde yer alan piksel değerine de PPI yani Pixels Per Inc deniliyor. Yine monitör alırken nelere dikkat edilmeli sorusuna verilecek yanıtlardan birisi.
Ekran Boyutu Ne Kadar Olmalı?
Baştan söyleyelim, ekran boyutu demek çözünürlük demek değildir. Çözünürlük az önce de bahsettiğimiz üzere 1 inç başına düşen piksel miktarı ile alakalı bir durum. Fakat ekran boyutu ise tamamen bilgisayar ekranınızın kaç inç’ten oluştuğu ile alakalı. Yine monitör alırken nelere dikkat edilmeli konusunda üzerinde durulması gereken konulardan birisi ekran boyutu.
Burada da yine kullanım amacı ön plana çıkıyor. Büyük ekranları seven okurlarımız tabi ki büyük ekranlara yönelecektir. Fakat oyunlar açısından da incelemek gerekiyor. Eğer ki hikaye tabanlı oyunlarda ya da online olmayan oyunlarda vakit geçiriyorsanız o zaman büyük ekran ölçüleri daha iyi olacaktır. Fakat online oyunlar hatta MMORPG tarzında oyunlar oynuyorsanız o zaman daha ufak boyutlu ekranlar daha iyi olacaktır. Çünkü bu tarz oyunlarda küçük ekrana bakarak daha fazla alana hakim olabilirsiniz. O nedenle ne tarz oyunlar oynadığınızı bir kez gözden geçirmenizde fayda var. Yine de ortalama değerlerde bir boyuta sahip monitör hangisi diye soracak olursanız size 27 inçlik bir monitörü tavsiye edebiliriz.
Yenileme Hızı – Oyuncuların Vazgeçilmezi 1
Monitör alırken nelere dikkat edilmeli konusunda geldik çok önemli konulardan birisine. Yenileme hızı. Bu şu demek; monitörünüz size görüntüleri aktarırken saniyede kaç kare aktarabiliyor? Örneğin monitörünüz size görüntü aktarımı sırasında saniyede 60 kare gösterebiliyorsa 60Hz olarak geçmektedir. Saniyede 144 kare aktarıyorsa 144Hz, eğer ki saniyede 240 kare aktarıyorsa o zaman 240Hz demektir.
Bir saniyede ne kadar çok kareyi size aktardığı özellikle online oyunlarda çok önemli. Örneğin CS:GO oynuyorsunuz ve düşmanınız karşınızda. Gördüğünüz gibi ateş ettiniz ama vuramadınız. Hile mi? Hayır, muhtemelen rakibiniz çoktan bulunduğu yerden ayrıldı. Sadece monitörünüz size saniye başına daha az kare aktardı, hepsi bu.
Bu nedenle özellikle oyuncular monitör alırken nelere dikkat edilmeli sorusuna genelde yenileme hızı yüksek olmalı diye cevap verir. Çünkü hiçbir milisaniyeyi atlamak istemezler. Aşağıdaki görselde 60, 144 ve 240Hz değerlerine sahip monitörlerin performanslarının farkını görebilirsiniz. Bu arada unutmadan, artık 240Hz değerinin çok üstünde olan monitörler de var. Hatta son zamanlarda 360Hz monitörler daha fazla satılmaya başlandı. Fakat bir haberimiz var, 500Hz desteğine sahip olan monitörler de çok yakında aramızda olacak. Bunlardan alabileceğiniz performansı bir düşünsenize. 🙂
Tepkime Süresi – Oyuncuların Vazgeçilmezi 2
Tabi yenileme hızı kadar tepkime süresi de çok önemli. Özellikle yine oyuncular monitör alırken nelere dikkat edilmeli sorusuna belki de yenileme hızından sonra ikinci sırada ilk olarak tepkime süresini söylerler. Çünkü bu da oyun performanslarını ciddi anlamda etkileyen faktörlerden birisi.
Tekime süreleri ms yani milisaniye olarak gösterilir. Bu anlamda da karşımıza genelde 5ms, 3ms, 1ms gibi değerler çıkıyor. Burada ise durum farklı. Tepkime süresinde belirtilen ms değeri ne kadar düşükse o kadar iyi demektir. Peki tepkime süresi yükse olursa ne olur. Aslında bunu aşağıdaki görselde daha net görebilirsiniz. Fakat açıklamak gerekirse tepkime süresi kısa olan bir monitörde hareketli sahnelerden daha net bir görüntü alabilirsiniz. Fakat tepkime süresi düşük ise arkasında “hayalet izler” dediğimiz gerçek olmayan görüntüleri bırakır. Siz de online oyunlarda bu hayalet izlere ateş edersiniz ve asla karşınızdaki adamı vuramazsınız.
Senkronizasyon Teknolojisi ile Yırtılmalara Son!
Görüntü kalitesi sadece ekran kartınızla alakalı bir durum değil. Aynı zamanda monitörünüzü de ilgilendiren bir durum. Yani ne kadar iyi ekran kartınız olursa olsun monitörünüz gerekli teknolojilere sahip değilse ekran kartınızdan maksimum verim alamazsınız. Bunun için de monitörünüzü seçerken güncel teknolojilere sahip olmasına özen göstermelisiniz. Peki nedir bu güncel teknoloji? Neden monitör alırken nelere dikkat edilmeli başlığına dahil ediliyor?
Aslında burada vurgulamak istediğimiz senkronizasyon teknolojisi. Piyasada hüküm süren iki ekran kartı üreticisi, yani Nvidia ve AMD buna uygun bir teknoloji geliştirdi. AMD için FreeSync, Nvidia için ise G-Sync olarak geçiyor. Ekran kartınız hangisi ise monitörünüzün bu teknolojiyi desteklemesi gerekiyor. Eğer ki monitörünüzde senkronizasyon teknolojisine dair bir uyum yoksa o zaman görüntülerde yırtılmalar yaşanır.
Bunu sizler için örneklendirelim. Ekran kartları işledikleri görüntüleri monitörlere aktarır. Her ekran kartı kendi kalitesi doğrultusunda bunu yapar. Kimisi çok sayıda kareyi bir anda monitöre gönderir kimisi az sayıda. Fakat iyi ekran kartları çok sayıda kare gönderirler. İşte bu gönderdikleri kareleri monitör hemen ekrana yansıtmak ister. Fakat senkronizasyon teknolojisini desteklemiyorsa monitör gelen her kareyi aynı anda ekrana iletemez. Bir görüntü akışı için gönderdiği karelerde yığılma olursa o zaman görüntülerde yırtılmalar meydana gelir. Yani monitör o senkronizasyonu yakalayamaz ve size doğru aktarımda bulunamaz.
Hoparlör Olmalı mı?
Bazı monitörler kendinden hoparlöre sahip olarak satışa çıkarılıyor. Bu özellikle monitöre alırken nelere dikkat edilmeli konusunda aslında bir kriter değil. Oyuncuların gözünden bakacak olursak monitörlerde bulunan hoparlörler tamamen gereksizdir. Çünkü bildiğiniz üzere oyuncular oyunlardaki ses kalitesinden maksimum verim almak için oyuncu kulaklıklarını tercih ederler. Çünkü ses kasma konusunda hoparlörlere göre daha iyi performans sağlamaktadır.
Fakat single player oyunlarda vakit geçiriyorsanız ve ses kasmanız gerekmiyorsa o zaman hoparlör mantıklı olabilir. Peki ama bu hoparlör monitöre mi dahil olmalı? Hayır. Çünkü monitöre dahil olan hoparlörlerin ses kalitesi harici olarak kullanabileceğiniz bir hoparlöre göre daha kötü bir ses kalitesine sahip olacaktır.
Monitör üzerinde hoparlör yerine daha çok USB girişinin olup olmaması daha mantıklı bir seçenek olacaktır. Malum günümüzde birçok aksesuar ve donanım USB ile çalışıyor ya da şarj oluyor. Bu da USB girişlerinin önemini arttırıyor. O nedenle hoparlörden çok USB girişinin olup olmaması daha önemli olacaktır. En azından harici belleklerinizi takabilir ya da akıllı saatinizi buradan şarj edebilirsiniz.
Giriş Çıkış Portları da Önemli
Ekran kartınızdan ya da anakartınızdan görüntü aktarımını monitöre yapmak için bir ara bağlantıya ihtiyacınız oluyor. Bunlar VGA, HDMI, DVI, Display gibi giriş çıkış portları sayesinde oluyor. Peki ama bunlardan hangisi olmalı? Monitör alırken nelere dikkat edilmeli konusunda bu da önemli başlıklardan birisi.
Genelde ekran kartları birkaç farklı çeşit port ile karşımıza çıkar. Örneğin bazı ekran kartları iki adet HDMI girişine sahipken bazıları DVI, Display ve HDMI girişine sahiptir. Fakat burada önemli olan monitörünüz hangi porta sahip? Eski tip monitörlerde genelde VGA giriş türü bulunuyor. Eğer tercih ettiğiniz monitörde sadece VGA girişi varsa ondan uzak durun. Çünkü bu geleceğe yatırım yapmaktan çok uzak bir hamle olacaktır. VGA artık çok eski nesil bir port. Eğer ki yine de bu tarz bir porta sahip monitörü kullanmak istiyorsanız o zaman ekran kartınızla uyumlu bir çevirici de satın almanız gerekecektir.
Bu tarz eklentiler ile uğraşmamak adına DVI, HDMI ya da Display portuna sahip olan modeller daha çok işinize yarayacaktır. Ama siz siz olun en güncel port girişine sahip olan modelleri tercih etmeye çalışın. Çünkü arada kullanacağınız konektörler de bir süre sonra çok ısınmadan kaynaklı sorun çıkarabilir. Ayrıca kabul edelim, kötü bir görüntü de oluşturuyor.
Bilinmeyen Markalardan Kaçının
Monitör alırken nelere dikkat edilmeli konusundaki en önemli konulardan birisi de monitör markaları. Bugün bir monitör satın almak isterseniz internette yapacağınız bir araştırma ile birçok markayı listeler içerisinde görebilirsiniz. Fakat hem göz sağlığınız hem de cüzdan sağlığınız açısından bilinmedik monitör markalarından uzak durmalısınız.
Oyuncular için ASUS, MSI, LG, Samsung, Acer, BenQ gibi birçok marka zaten monitör üretiyor. Fakat bunun yerine adı sanı bilinmeyen Çin malı dandik bir monitörü sırf ucuz diye almak yapacağınız en büyük hatalardan birisi olur. Çünkü servis garantisi bu noktada büyük önem arz ediyor. Oluşabilecek bir sorunda karşınızda mutlaka yetkili servis olmasını ve sorununuzu gidermesini isteyeceksiniz. Fakat adı sanı bilinmeyen markalarda bırakın servisi karşınızda konuşabileceğiniz birisini bile bulmak zor.
Bir de ucuz bir monitörü satın alıp daha sonrasında bir sorun yaşadığınızı düşünün. Karşınızda yetkili servisi bırakın kimse yok. Monitörünüze elveda dediniz. Bu aşamada yapacağınız tek bir şey var. Yeni monitör almak. Halbuki ucuz diye bir monitöre aslında iki kere para vermiş oluyorsunuz. Bunun yerine bütçenizi biraz daha zorlayarak daha iyi bir monitör satın almanız hem daha mantıklı hem de daha ekonomik olur.
Curved Olmalı mı Yoksa Olmamalı mı?
Monitör alırken nelere dikkat edilmeli sorusunun alt başlıklarında curved monitörleri de değerlendirmemiz çok mantıklı olur. Son birkaç senedir hayatımızda olan curved yanı kavisli ekrana sahip olan monitörler birçok kişi tarafından oldukça beğeniliyor. Peki bu olmazsa olmaz bir kriter mi?
Aslında bu sorunun cevabı tamamen size bağlı. Bu özellik bir performanstan çok zevke dayalı diyebiliriz. Curved monitörler hafif bir kavise sahip olduğu için hoş bir görüntü sunuyor. Fakat performans açısından baktığımızda çok ciddi farklar ortaya çıkmıyor. Yani bu durum tasarım ile ilgili bir durum. Ve burada satın alacağınız monitörün performansını etkilemeyecek, sadece göz zevkiniz için karar vermeniz gerekiyor.
Bu arada bir artı parantez açmakta fayda var. Özellikle wide-cruved olarak geçen monitörler çok daha mantıklı bir seçenek. Çünkü hem göz zevkinize hitap edecek hem de geniş bir açı sağlayacak. Fakat bu tarz monitörleri de oyunculardan çok tasarımcılar tercih ediyor. Aklınızda bulunsun.
Son Olarak Özetleyelim
Monitör alırken nelere dikkat edilmeli içeriğimizde sıralamamız gereken maddeler bu kadar. Fakat kısaca bir özet geçelim. Öncelikle listede yer almayan fakat gerçek hayatta karşımıza çıkan bütçe sorunsalını çözmemiz gerekiyor. Yani monitör alırken nelere dikkat edilmeli sorusunun ilk gizli cevabı bütçeniz.
Bütçenizi belirledikten sonra gelelim ikinci maddeye. Ne amaçla kullanacaksınız? Evet, oyun amaçlı kullanabilirsiniz fakat burada da hangi tarz oyunlar oynadığınız çok önemli. Çünkü bu az önce de bahsettiğimiz üzere MMORPG tarzındaki oyunlarda küçük monitörlerde daha fazla verim alabilirsiniz. Yani buna da dikkat edin.
Monitör alırken nelere dikkat edilmeli sorusuna verilebilecek bir diğer yanıt ise tepkime ve yenileme hızları. Bu iki faktör zaten alacağınız monitörün fiyatını arttıran etmenlerden olacak. Fakat aynı zamanda performansını da olumlu yönde arttıracak. Bunlara ek olarak senkronizasyon teknolojisini de ekleyebiliriz.
Çözünürlük görüntü kalitesi ile alakalı bir durum. Yüksek çözünürlük modeller sizin için daha uzun süreli kullanım sağlayacaktır. Buna ek olarak eğer ki monitörünüzü daha uzun bir süre kullanmak isterseniz o zaman bilindik markalardan da şaşmamanızı öneririz. Sadece ucuz diye alacağınız bir monitörün bozulmasından kaynaklı bir kez daha para ödemek zorunda kalabilirsiniz.
